در مورد بیماری پسوریازیس چه می دانید ؟
پسوریازیس یک بیماری مزمن پوستی است که شیوع زیادی دارد و علت اصلی ابتلا به آن نقص در سیستم ایمنی است. این بیماری ممکن است باعث نگرانی شما یا بستگانتان شده باشد که در این مورد باید گفت جای هیچ نگرانی نیست و اگر اطلاعات کافی در مورد آن داشته باشید و به پزشک مناسب مراجعه کنید، مسئله قابل حل است. ما در این مطلب به طور مفصل به بیماری پسوریازیس و روش‌های تشخیص، درمان و پیشگیری آن پرداخته‌ایم. لطفاً تا انتها با ما همراه شوید.
بیماری پسوریازیس چیست؟
پسوریازیس یک بیماری مزمن پوستی است که انواع مختلفی دارد و اگر به آن رسیدگی نشود ممکن است مشکلات جدی ایجاد کند. این بیماری زمانی ایجاد می‌شود که سرعت رشد سلول‌های پوستی افزایش می‌یابد و ضایعاتی در پوست ایجاد می‌شود. این ضایعات قرمز رنگ با پوسته‌های سفید شبیه فلس همراه هستند که ظاهر غیر طبیعی در پوست ایجاد می‌کنند.
علت ابتلا به بیماری پوستی پسوریازیس چیست؟
علت اصلی این بیماری به عقیده دانشمندان حمله دستگاه ایمنی به پوست است و یک بیماری خود ایمنی محسوب می‌شود. البته هنوز چگونگی ایجاد این بیماری مشخص نیست اما به طور کُلی در بیماری‌های خود ایمنی سلول‌های لنفوسیت T که مسئول ایمنی بدن هستند، تحت تاثیر قرار می‌گیرند و به سلول‌های خودی حمله می‌کنند.
تا حدودی می‌توان عامل بروز این بیماری پوستی را ژنتیکی دانست که در آن ژن سلول‌های T را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این سلول‌ها، سلول‌های خودی پوست را بیگانه شناسایی می‌کنند و طوری رفتار می‌کنند که در حال مبارزه با عامل عفونت زا هستند. بنابراین التهابات خاصی ایجاد می‌شود که به عنوان بیماری پسوریازیس شناخته می‌شوند. از این رو سلول‌های پوستی بیش از پیش رشد می‌کنند و تقسیم می‌شوند؛ به طوری که به جای جایگزینی 21 تا 28 روزه، هر 2 تا 6 روز جایگزین می‌شوند.
اغلب افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند در گروه سنی 15-35 سال قرار دارند و جوان هستند. همچنین شایسته ذکر است که این بیماری با تماس فیزیکی یا سایر موارد مشابه منتقل نمی‌شود و اصلاً مُسری نیست؛ چرا که منشأ آن بدن خود فرد است.
از دیگر عواملی که در ایجاد بیماری پسوریازیس تاثیرگذارند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استرس
- سایر بیماری‌های پوستی و آسیب به پوست ( به خصوص عفونت‌ها)
- سابقه خانوادگی بیماری
- داشتن بیماری‌های قلبی و عروقی و سندروم متابولیک
- ناهماهنگی هورمونی و تغییرات شدید سطح هورمون‌ها
- مصرف داروهایی مثل لیتیوم، ضد مالاریا، کینیدین و ایندومتاسین
- برخی نیز ایجاد بیماری پسوریازیس را با آب هوا، اقلیم و جغرافیای محل سکونت فرد مرتبط می‌دانند
تشخیص پسوریازیس
قبل از هر چیز باید بگوییم که با آزمایش خون نمی‌توان پسوریازیس را تشخیص داد. کسی که به صورت مداوم و مدت طولانی مشکلات مربوط به راش‌های پوستی و ضایعات پوستی دارد و این مشکلات با داروهای بدون نسخه حل نمی‌شوند، باید به بیماری مذکور شک کند. بنابراین چنین افرادی باید در مورد بیماری پسوریازیس با پزشک صحبت کنند و از او مشورت بخواهند. تشخیص زودهنگام این بیماری به رفع سریع آن کمک می‌کند.
پزشک ممکن است برای تشخیص بیماری سوابق پزشکی شما و حتی اعضای خانواده‌تان را بررسی کنید. همچنین ممکن است برای رد سایر بیماری‌ها از نمونه بافت پوست شما استفاده کند. البته با این کار خود بیماری تشخیص داده نمی‌شود و تنها برخی بیماری‌های دیگر تایید یا رد می‌شوند. شناختن علائم بیماری پسوریازیس به تشخیص زودتر آن کمک می‌کند. برخی علائم این بیماری شامل:
- خشک و ترک خورده شدن پوست تا حدی که ممکن است گاهی خونریزی کند
- فلسی و سفت شدن پوست به صورت پینه‌های قرمز یا صورتی برجسته
- ضخیم شدن ناخن‌ها
- در برخی موارد تاول‌های پوستی دیده می‌شود
- خارش و سوزش شدید در ناحیه مورد نظر
شدت پسوریازیس
بیماری پسوریازیس ممکن است شدید، متوسط یا خفیف باشد و این به عوامل مختلفی بستگی دارد. مهم‌ترین عامل در سطح بیماری نوع آن است. همچنین روش های درمانی که برای بهبود بیماری استفاده می‌کنید در اینکه چقدر شدید باشد موثر است. این بیماری ممکن است مچ دست به پایین را تحت پوشش قرار دهد که در این صورت یک درصد از سطح بدن تحت تاثیر قرار گرفته است. در هر صورت سطح و شدت پسوریازیس هر چقدر که باشد می‌تواند بر کیفیت زندگی تاثیر بگذارد اما این سطح کم و زیاد می‌شود و در افراد مختلف متفاوت است.
- به صورت کُلی سطح این بیماری به صورت زیر تعیین می‌شود:
- اگر یک تا سه درصد از سطح بدن تحت تاثیر قرار بگیرد، بیماری خفیف است
- اگر سه بین 3 تا ده درصد از بدن درگیر شود سطح بیماری متوسط است
- و اگر علائم بیماری بیش از 10 درصد بدن را درگیر کند، بیماری از نوع شدید است
انواع پسوریازیس
همانطور که گفتیم بیماری پوستی پسوریازیس انواع مختلفی دارد که آنها شامل:
پسوریازیس پلاکی
تقریباً 80 تا 90 درصد از افرادی که با این بیماری مواجه‌اند، پسوریازیس پلاکی دارند. معمولاً این افراد ضایعات برجسته، ملتهب و قرمز دارند که از پوسته‌های سفید تشکیل شده است. این لکه‌ها اغلب در آرنج، زانو، کمر و حتی پوست سر دیده می‌شوند. این بیماری متداول‌ترین نوع آن است و در ایران هم بسیار دیده می‌شود.
پسوریازیس پوسچولار
پسوریازیس پوسچولار اغلب در بزرگسالان دیده می‌شود و بعد از نوع پلاکی دومین بیماری متداول است؛ به طوری که 5 درصد از افرادی که به این بیماری مبتلا شده‌اند این نوع از پسوریازیس را دارند. این بیماری به صورت چرک‌های سفید و تاول‌های غیر عفونی سفید در کنار التهابات پوستی قرمز دیده می‌شود. این بیماری ممکن است قسمت‌های وسیعی از بدن را تحت شعاع قرار دهد و عفونی به نظر برسد؛ در حالی که عفونی نیست و به دیگران سرایت نمی‌یابد.
پسوریازیس اریتودرمیک
این نوع پسوریازیس کاملاً مثل التهاب است و بارزترین علامت آن قرمزی است. این نوع ضایعات اغلب به همراه سایر انواع آن بارز می‌شوند. علامت آنها خارش شدید، درد، جدا شدن لایه‌های پوست و پوسته پوسته شدن است.
پسوریازیس گوتات
پسوریازیس گوتات اغلب در کودکی شروع می‌شود. این بیماری به صورت لکه‌های کوچک، قرمز و منفرد در پوست ظاهر می‌شود و ضخیم نیست. علت ایجاد این بیماری عواملی مثل ورم لوزه، فشار خون، آسیب پوستی، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی و مصرف برخی داروهای خاص است.
پسوریازیس معکوس
نوع دیگری از این بیماری معکوس است که در مناطقی مثل زیر بغل، کشاله ران، زیر سینه و چین‌های پوستی مثل نواحی تناسلی و باسن دیده می‌شوند. این نوع از بیماری اغلب دارای ضایعات قرمز و بدون فلس‌هایی مثل پلاک ایجاد می‌شود. از آنجایی که این ضایعات در نواحی چین دارد و حساس بدن قرار دارد، تحریک ناشی از عرق و مالش ممکن است بر شدت آن بیافزاید.
آیا پسوریازیس قابل پیشگیری است؟
بیماری پوستی پسوریازیس غیر قابل اجتناب است و تنها می‌توان علائم آن را کنترل نمود. این بیماری ممکن است تا مدت طولانی هیچ علامتی نداشته باشد و بعد از مدتی علائم آن نمایان شود. این بیماری توسط برخی علائم تشدید می‌شود که شامل: استرس، بیماری‌های پوستی، خشکی پوست، آب و هوای سرد، سیگار کشیدن، عفونت بدن، تضعیف سیستم ایمنی.
درمان پسوریازیس
بهترین راه برای درمان این بیماری پوستی مراجعه به پزشک است و درمان خانگی اصلاً موثر نیست. پزشک معمولاً درمان دارویی و فتوتراپی را برای حل این مشکل پیشنهاد می‌کند. همچنین استفاده از نرم کننده و کرم‌های مرطوب کننده روش مناسبی برای کنترل علائم و کاهش پلاک‌های ایجاد شده است.
طیف وسیعی از داروها مثل قطران ذغال سنگ، اسید سالیسیلیک، عوامل ضد خارش، کرم‌های هیدروکورتیزون و ... هستند. همچنین داروهای مالشی که مستقیماً روی پوست قرار می‌گیرند بهترین راه برای درمان پسوریازیس هستند. بنابراین داروهایی مثل کورتیکواستروئیدها، ویتامین D مصنوعی، رتینوئیدها، کرم پیمکرولیموس و ... بهترین روش‌های دارویی هستند.
