تفاوت‌های اساسی مونوکسید کربن و دی اکسید کربن

جو یا اتمسفری که ما را در بر می‌گیرد، از گاز‌های متعددی تشکیل شده است که قسمت عمده آن را نیتروژن و اکسیژن و مابقی آن را گاز‌هایی نظیر مونوکسید کربن، دی اکسید کربن و ... تشکیل می‌دهند. معمولاً عواملی که سبب افزایش گاز‌های مونوکسید کربن و دی اکسید کربن می‌شوند، شامل عوامل طبیعی یا ساخت و ساز‌هایی است که انسان در کره‌ی زمین انجام می‌دهد. در این مقاله ضمن بیان تفاوت مونوکسید کربن و دی اکسید کربن، به بررسی ویژگی‌های این دو گاز سرنوشت ساز در جو کره‌ی زمین خواهیم پرداخت.

مونوکسید کربن چیست؟

کربن مونوکسید با فرمول CO که در گذشته به آن مونوکسید کربن می‌گفتند، گازی بدون رنگ و بی‌بو است که می‌تواند ماه‌ها در اتمسفر باقی بماند. این گاز به طور طبیعی و به مقدار ناچیز در اتمسفر وجود دارد اما به علت فعالیت‌های انسانی، سالانه یک تا دو درصد به اتمسفر زمین اضافه می‌شود. در حال حاضر به‌علت افزایش بیش از حد این گاز در چند دهه اخیر، به خصوص در فصل زمستان، غلظت مونوکسید کربن در اتمسفر به‌طور جدی افزایش یافته است. برای اطلاعات بیش‌تر در مورد این گاز می‌توانید به مقاله گاز مونوکسید کربن چیست پارس هوای البرز مراجعه کنید.

اما در ادامه، قبل از این‌که به بررسی تفاوت مونوکسید کربن و دی اکسید کربن بپردازیم لازم است ابتدا عواملی که منجر به ایجاد گاز مونوکسید کربن می‌شوند را مورد بررسی قرار دهیم:

عوامل موثر در ایجاد مونوکسید کربن

فعالیت‌های انسانی نظیر حمل و نقل، ذوب فلزات، صنایع شیمیایی و سوزاندن زباله به‌طور عمده در ایجاد مونوکسید کربن نقش دارند. به جز این عوامل، موارد زیر را نیز می‌توان از جمله مهم‌ترین دلایل افزایش مونوکسید کربن به‌شمار آورد:

• ژنراتور‌ها، اجاق گاز‌ها، استفاده از هیزم یا سوختن چوب
• استعمال دخانیات نظیر توتون و تنباکو
• استفاده از هیتر‌ها یا وسایلی که با سوخت کروزن کار می‌کنند
• استفاده از خودرو‌های شخصی

اثر مونوکسید کربن بر سلامتی

قبل از پرداختن به تفاوت مونوکسید کربن و دی اکسید کربن، لازم است بدانیم که مونوکسید کربن می‌تواند چه اثراتی بر سلامتی انسان‌ها داشته باشد. غلظت بالا‌ی مونوکسید کربن می‌تواند تغییرات بسیار خطرناکی را در بدن ایجاد کند و نهایتاً سبب مرگ شود، زیرا مونوکسید کربن یک گاز قابل استنشاق و سمی است و در صورت تنفس آن بافت‌های بدن قادر نخواهند بود اکسیژن را جذب کنند. از جمله مهم‌ترین اثرات مونوکسید کربن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ترکیب مونوکسید کربن با هموگلوبین خون به جای اکسیژن و بروز مشکلات قلبی و تنفسی
• ایجاد ناهنجاری‌های مغزی و اختلالات عصبی
• لخته شدن خون
• سقط جنین

البته باید دقت کنید که اگرچه این گاز برای سلامتی خطرناک است اما از آن به‌طور گسترده در صنایع شیمیایی، تجهیزات الکترونیکی، صنایع فلزی، تولید و بازسازی کاتالیزور‌ها و تولید بسیاری از ترکیبات شیمیایی مورد نیاز و هم‌چنین در تولید سلول‌های خورشیدی، استفاده می‌شود.

دی اکسید کربن چیست؟

گاز کربن دی اکسید با فرمول CO₂، گازی بی رنگ، بدون بو و یکی از مولکول‌های طبیعی جو است که در سرتاسر اتمسفر کره زمین وجود دارد. این گاز نقش عمده‌ای در چرخه‌ی حیات ایفا می‌کند؛ زیرا همه انسان‌ها و موجودات زنده، اکسیژن را تنفس کرده و گاز دی اکسید کربن را پس از فعل و انفعالات حیاتی، به طبیعت باز می‌گردانند. گیاهان نیز هنگام ساختن غذا این گاز را مورد استفاده قرار داده و اکسیژن را وارد اتمسفر می‌کنند.

برای بررسی تفاوت مونوکسید کربن و دی اکسید کربن لازم است که ابتدا عوامل موثر در ایجاد دی اکسید کربن را بیان نماییم.

عوامل موثر در ایجاد دی اکسید کربن

گاز دی اکسید کربن به‌طور طبیعی جزئی از هواست اما افزایش این گاز در اتمسفر به علت سوختن سوخت‌های فسیلی است و از آن‌جایی‌که مصرف سوخت‌های فسیلی رو به افزایش است، افزایش این گاز سبب گرم شدن کره زمین می‌شود.

اثر دی اکسید کربن بر سلامتی

درباره خطرات تنفس دی اکسید کربن می‌توان بیان کرد که در صورت تنفس با غلظت بالا، در دهان اسید کربنیک تولید می‌شود و این ماده سبب سوزش گلو خواهد شد. در صورت تداوم تنفس، خفگی و مرگ پیش خواهد آمد.

تفاوت‌های مونوکسید کربن و دی اکسید کربن

از جمله مهم‌ترین تفاوت‌های مونوکسید کربن و دی اکسید کربن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• این دو گاز در فرمول شیمیایی با یکدیگر متفاوت هستند.
• گیاهان به دی اکسید کربن برای انجام عمل فتوسنتز احتیاج دارند؛ در حالی‌که مونوکسید کربن در فتوسنتز نقشی ندارد.
• افزایش گاز مونوکسید کربن در رقابت با اکسیژن در ترکیب با هموگلوبین، پیروز می‌شود و این امر سبب ایجاد لخته در خون خواهد شد؛ اما دی اکسید کربن در خون وارد نمی‌شود.
• از دی اکسید کربن جامد برای حمل و نقل مواد غذایی یخ زده، اطفاء حریق و تولید نوشابه‌های گازدار استفاده می‌شود و این گاز سمی نیست، در صورتی‌که از کربن مونوکسید برای این منظور استفاده نمی‌شود زیرا سمی است.
• گاز دی اکسید کربن سبب گازگرفتگی نمی‌شود، اما CO₂ عامل گازگرفتگی در اثر سوخت ناقص بخاری‌ها است.

خرید کپسول گاز‌های خالص از پارس هوای البرز

از آن‌جایی‌که از گاز‌های دی اکسید کربن و مونوکسید کربن در صنعت استفاده‌های زیادی می‌شود، لازم است تا این گاز‌ها طی فرآیند‌هایی تخلیص شده و در سیلندر‌های فولادی و آلومینیومی بدون درز، در اختیار شرکت‌های داخلی و خارجی قرار گیرند.

پارس هوای البرز (https://parshavayealborz.com/) یکی از شرکت‌های معتبر در زمینه تولید، توزیع و فروش گاز‌های صنعتی، آزمایشگاهی و طبی است که به تولید مخلوط‌های گازی، قطعات و ملزومات آزمایشگاهی می‌پردازد. علاوه بر این به بازرسی، انجام آزمون‌های دوره‌ای و آنالیز گاز‌های خالص و ترکیبی و هم‌چنین انجام امور مجاز به صادرات و واردات، اخذ نمایندگی از موسسات داخلی و خارجی در ارتباط با خرید و فروش کالا‌های بازرگانی مجاز نیز اقدام نموده است.

شرکت پارس هوای البرز با رعایت استاندارد‌ها و مقررات بین‌المللی در راستای اجرا‌ی سیستم مدیریت کیفیت، فعالیت‌های حرفه‌ای دارد. مهم‌ترین خدمات این شرکت در زمینه تولید و تامین گاز عبارتند از:

• تولید و تامین انواع گاز‌های آزمایشگاهی با خلوص بسیار زیاد
• تولید و تامین مخلوط‌های گازی
• کالیبراسیون و استاندارد‌سازی گاز‌های تولید شده با درصد بسیار کم (PPM)
• تحویل انواع گاز‌های مایع، آرگون، نیتروژن، اکسیژن و دی اکسید کربن با ناوگان حمل و در مخازن استاندارد

این شرکت در زمینه طراحی و ساخت پالت‌ها و سیلندر‌های گاز مطابق با استاندارد، ایزوکانتینر‌های حمل گاز اتان (برای اولین بار در کشور) و سیلندر‌های تنفسی مورد مصرف در سکو‌های نفت و گاز تخصص دارد.

شما می‌توانید در زمینه راه‌اندازی و نصب مخازن، انتقال مایعات گازی، اجرا و بهینه‌سازی سیستم‌های انتقال گاز و هم‌چنین در زمینه آزمون و بازرسی دوره‌ای سیلندر‌های فولادی تحت فشار گاز و پمپ‌های شارژ گاز و مبدل‌های حرارتی از خدمات مشاوره‌ای شرکت پارس هوای البرز بهره بگیرید.

در زمینه‌ی تامین تجهیزات نیز این مجموعه می‌تواند خدمات زیر را ارائه دهد:

• انواع شیر و سیلندر‌های تحت فشار
• رگلاتور‌های سیلندری
• صادرات گاز‌های آزمایشگاهی و صنعتی

تفاوت‌های کربن دی اکسید و مونوکسید کربن

در این مقاله سعی کردیم که تفاوت مونوکسید کربن و دی اکسید کربن را مورد بررسی قرار دهیم. با توجه به این که گاز‌ها از جنبه‌‌های مختلفی با هم متفاوت هستند، در صورتی‌که با آن‌ها سر و کار دارید، حتماً باید در هنگام تهیه و استفاده از آن‌ها از مشورت با افراد متخصص بهره بگیرید. شرکت پارس هوای البرز در این مسیر همراه شما خواهد بود.